Narkolepsja

Narkolepsja objawia się przede wszystkim niespodziewanymi napadami snu. Zdarzają się one średnio co trzy godziny i trwają 10-20 minut. Chorzy nie przechodzą przez pierwsze cztery fazy snu, lecz od razu rozpoczynają fazę REM. Ataków nie da się przewidzieć ani zatrzymać, często zdarzają się podczas wykonywania innych czynności (rozmowy, gotowania obiadu, spaceru itd.).

Drugim najbardziej charakterystycznym objawem jest katapleksja, czyli nagła utrata napięcia mięśniowego. Może mieć ona łagodny charakter (opadnięcie głowy, ugięcie kolan, osłabienie mięśni itp.) lub ostry ? chory bezwarunkowo traci kontrolę nad organizmem, upuszcza trzymane przedmioty i przewraca się. Podczas ataku nierzadko pozostaje w pełni świadomości. Jak nietrudno się domyślić, katapleksja może być niebezpieczna dla chorego i jego otoczenia. Największe zagrożenie stanowią upadki, podczas których niejednokrotnie zdarzały się wstrząśnienie mózgu, złamanie kości, a nawet uszkodzenie kręgosłupa, zwłaszcza, jeśli atak nastąpił podczas schodzenia ze schodów. W związku z katapleksją narkoleptykowi nie wolno prowadzić samochodu. Symptom ten mogą wywoływać silne emocje (zaskoczenie, strach, gniew, podniecenie, stres, uczucie wyczerpania itd.).

Po raz pierwszy schorzenie pojawia się między piętnastym, a trzydziestym rokiem życia i średnio dotyka jedną na dwa tysiące osób. Cierpią na nią głównie Japończycy, jednak uważa się, że płeć i przynależność do grupy etnicznej nie warunkują pojawienia się choroby.

Jej objawy (w szczególności jeśli przebiega łagodnie) są często mylone ze zmęczeniem, zaburzeniami gospodarki hormonalnej, bezdechem sennym czy depresją. Narkolepsja niekiedy w ogóle nie zostaje zdiagnozowana na skutek przeczepienia choremu etykietki lenia lub imprezowicza, zwłaszcza, jeśli przejawia się tylko sennością, osłabieniem mięśni i tym podobnymi symptomami. Jeśli jednak występuje katapleksja, diagnoza staje się niemal pewna.

Przyczyn choroby nie udało się jeszcze dokładnie ustalić. Przypuszcza się, że znaczącą rolę odgrywają uwarunkowania genetyczne. Zauważono też związek między jednym z białek układu odpornościowego, a występowaniem narkolepsji, w związku z czym rozważa się podłoże autoimmunologiczne. Prócz badań idących w tym kierunku nie wyklucza się wywoływania tej choroby przez zakażenia wirusowe lub bakteryjne, nagłe zmiany rytmu sen-czuwanie, choroby, wypadki lub urazy fizyczne, stres, zażywanie narkotyków lub niektórych leków i zmiany hormonalne.

Chorobę można wykryć w specjalistycznej pracowni badań snu przy zastosowaniu całonocnego badania polisomnograficznego i badania wielokrotnej latencji snu. Można też wykonać badanie krwi w celu ustalenia poziomu antygenów układu immunologicznego, które są charakterystyczne dla osób z narkolepsją lub ustalić poziom hipokretyny w płynie mózgowo-rdzeniowym.

Niestety, narkolepsja nie jest chorobą uleczalną, jednak na ogół nie wpływa na długość życia pacjentów i nie ma charakteru postępującego. Leczy się ją jedynie objawowo, podając środki pobudzające, eliminujące senność i przeciwdepresyjne. Ma to na celu poprawienie aktywności ośrodkowego układu nerwowego i utrzymanie jak najdłuższego czasu czuwania podczas dnia. Zaleca się też drzemki, stosowanie odpowiedniej diety i ćwiczeń fizycznych. Narkoleptyk pozostaje pod stałą kontrolą lekarską, a jego bliscy i współpracownicy są informowani, co do jego stanu. Ponadto, chorzy i ich rodziny często są członkami grup wsparcia.

Autor: Maria Abramczyk

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy narkolepsji